Metoda Feldenkraisa

Wprowadzenie

Mózg ludzki ma zdolność ciągłego tworzenia nowych lepszych, wzorców ruchowych w czasie całego życia. Obserwujemy to gdy dziecko uczy się obracać, raczkować i chodzić. Jednak z wiekiem zwykle przestajemy rozwijać nasz potencjał. Zamiast tego cały czas korzystamy z naszych starych wzorców ruchowych, nawet gdy przestały być dla nas użyteczne. z czasem, stałe powtarzanie tych ruchów może prowadzić do przeciążenia stawów i mięśni, powodować dolegliwości bólowe, wady postawy i zwyrodnienie stawów.
Podobne zasady odnoszą się także do innych aspektów ludzkiego działania jak sposoby myślenia, zachowanie w grupie, postrzeganie siebie i otaczającego nas świata i wiele innych.

Metoda Feldenkraisa opiera się na, niespotykanej nigdzie indziej w przyrodzie, możliwości uczenia się. Dzięki temu możliwy jest ciągły rozwój naszego potencjału. w Metodzie Feldenkraisa ruch, (który najłatwiej podlega świadomej kontroli) wykorzystywany jest jako środek do tego rozwoju. Jest to zatem metoda reedukacji ruchowej, samopoznania i rozwoju swojego potencjału poprzez ruch.

Ze względu na to, że jest to metoda edukacyjna używamy pojęć uczeń - nauczyciel a nie pacjent - terapeuta. Nie znaczy to, że metoda nie ma właściwości terapeutycznych. Stosuje się ją w pracy z osobami, które czy to w wyniku wypadku, choroby czy bezruchu straciły możliwość satysfakcjonującego poruszania się. Dotyczy to zarówno schorzeń na podłożu neurologicznym jak i ortopedycznym. Korzyści z tej metody odniosą również osoby w pełni sprawne fizycznie, a które pragną rozwinąć swój potencjał ruchowy, poruszać się sprawniej, z mniejszym wysiłkiem czy z większą gracją. Jak sam twórca metody powtarzał : w wyniku jej stosowania "niemożliwe staje się możliwym, możliwe staje się łatwym a łatwe staje się eleganckim".

W Metodzie Feldenkraisa rozróżniamy dwa rodzaje pracy: pracę indywidualną i pracę grupową. Zajęcia grupowe nazywają się Awareness Through Movement czyli świadomość poprzez ruch a zajęcia indywidualne określa się jako Functional Integration czyli integracja funkcjonalna.
w pracy grupowej, uczestnicy prowadzeni są słownie przez specyficzne sekwencje ruchowe zwane lekcją ruchową. Lekcja taka trwa około 45-60 minut . Ruchy wykonywane są najczęściej w pozycji leżącej lub siedzącej i  nacisk kładzie się na to aby wykonywać je w wygodnym dla każdego zakresie. w dużym stopniu metoda ta opiera się na doświadczaniu ruchu w sobie i siebie w ruchu a każdy uczestnik do pewnego stopnia eksperymentuje z własną interpretacją słów prowadzącego. w procesie tym uczniowie uświadamiają sobie swoje nawyki i tworzą nowe możliwości ruchowe, które mogą zastąpić stare sposoby poruszania się czy działania. Tematami lekcji mogą być m.in.: ruchy z różnych okresów rozwojowych takie jak obracanie się, raczkowanie, czy wstawanie. Lekcje mogą rozwijać się wokół konkretnej funkcji jak np. postawa, chodzenie czy oddychanie. Tematem również może być doświadczanie na sobie możliwości ruchowych związanych z konkretnymi mięśniami, stawami czy całymi wzorcami ruchowymi. Często też lekcje polegają na eksperymentowaniu z wyobraźnią i percepcją subtelnych zmian zachodzących podczas ruchu. Lekcje dostępne są dla każdego, bez względu na wiek czy stopień sprawności fizycznej. Niezależnie od tego czy wyczynowo uprawia się sport czy ma się problemy z poruszaniem, w tych zajęciach każdy może znaleźć coś dla siebie.

Zajęcia indywidualne opierają się na tych samych zasadach co zajęcia grupowe. Mimo iż często mają działanie lecznicze (np. usunięcie dolegliwości bólowych), w założeniach nie jest to metoda lecznicza. Jest procesem edukacyjnym, który w sesjach indywidualnych opiera się na komunikacji niewerbalnej. Dotyk i  delikatne ruchy są tu podstawą komunikacji. Skierowane są na usprawnienie funkcji, łatwości ruchu, koordynacji, zwiększenia świadomości samego/samej siebie oraz otaczającego świata.
Podczas zajęć indywidualnych nauczyciel delikatnie i w bezbolesnym zakresie porusza ciałem ucznia, prowadząc przez specyficzne sekwencje ruchowe. Uczeń w niekrępującym ruchów ubraniu leży lub siedzi na specjalnym stole a sesja trwa na ogół 45-50 minut. Celem jest stworzenie takich warunków dla ucznia aby uświadomił/a sobie swoje nawyki ruchowe oraz odkrył/a nowe możliwości poruszania się. Zajęcia indywidualne dostosowane są do konkretnych potrzeb danej osoby. Są przeznaczone zarówno dla osób, które poruszają się niezależnie jak i tych, które potrzebują pomocy w poruszaniu i np. miałyby trudności z uczestniczeniem w zajęciach grupowych.

Biografia Moshe Feldenkraisa

Moshe Feldenkrais twórca Metody Feldenkraisa urodził się w Rosji w  1904 roku . w wieku 13 lat wyemigrował do Palestyny. w młodości zajmował się wieloma sportami, był samoukiem w ju-jitsu . Pracował na budowie oraz udzielał korepetycji dzieciom z problemami w nauce. Jednocześnie uczył się w wieczorowej szkole by przygotować się do studiów na wydziale fizyki. w Paryżu zdobył doktorat z fizyki i pracował w laboratorium Joliot-Curie. w czasie swojego pobytu w Paryżu poznał Jigoro Kano twórcę judo. Uczył się od jego uczniów i był jednym z pierwszych w Europie, który zdobył czarny pas w judo. Założył pierwszy w Europie klub judo. w 1940 uciekając przed wkraczającymi wojskami niemieckimi wyjechał z Paryża. w Anglii pracował nad systemami wykrywania łodzi podwodnych, uczył żołnierzy samoobrony. w tym też czasie napisał dwie książki o  judo. Na łodziach podwodnych odnowiła się dawna kontuzja kolana, z  czasów gdy grał intensywnie w piłkę nożną. Lekarze dali mu tylko 50% szansy że operacja będzie skuteczna. Takie prawdopodobieństwo poprawy nie satysfakcjonowało go i postanowił, że sam się usprawni. Rozpoczęło to okres badań i studiów nad anatomią, fizjologią, mechaniką ruchu, psychologią, który doprowadził do powstania Metody Feldenkraisa. Po wojnie powrócił do Palestyny gdzie kontynuował pracę jako fizyk. W połowie lat 50-tych porzucił tę karierę i całkowicie poświecił się pracy z ludźmi. w latach 60-tych w Tel Avivie odbył się pierwszy trening dla nauczycieli Metody. Potem odbyły się jeszcze dwa treningi w USA w latach 70-tych , z których drugiego nie ukończył z powodu choroby. Zmarł w Izraelu w 1984 .
Moshe Feldenkrais napisał wiele książek poświęconych reedukacji ruchowej, psychologii, rozwojowi potencjału ludzkiego, teorii nauczania, i rozwojowi świadomości.
w czasie swojego życia pracował z takimi osobami jak Yehudi Menuhin, Peter Brooks i jego Theatre Bouffes du Nord. Współpracował z takimi naukowcami jak Carl Pribram czy Margaret Mead, Jego Metoda znajduje zastosowanie w tak różnorodnych dziedzinach życia jak neurologia, psychologia, rehabilitacja, sport, muzyka, edukacja i wiele innych.

Polskie wydanie najpopularniejszej książki Moshe Feldenkraisa „Świadomość Poprzez Ruch” już w sprzedaży szczegóły na http://virgobooks.pl

Korzyści ze stosowania metody Feldenkraisa

• poprawisz postawę, ruchomość i koordynację
• polepszysz fizyczne i emocjonalne samopoczucie
• zredukujesz stres
• zwiększysz repertuar ruchowy i rozwiniesz swój potencjał ruchowy
• nauczysz się poruszać z większą łatwością i elegancją
• zwiększysz zmysłowość
• rozwiniesz świadomość siebie, uwagę i łatwość jasnego myślenia
• odkryjesz relacje miedzy ciałem, umysłem i emocjami
• zmniejszysz chroniczny ból i zmęczenie
• zdobędziesz umiejętność przezwyciężania i unikania kontuzji
• nauczysz się jak uczyć się efektywnie i z przyjemnością
• wytworzysz stan dobrego samopoczucia
• zwiększysz zaufanie do siebie
• odzyskasz dziecięcą łatwość poruszania się i spontaniczną otwartość na świat
• poznasz i przełamiesz nawyki ruchowe, które często prowadzą do bólów mięśni i stawów
• odkryjesz harmonię ruchu

Dodatkowo zobacz...

Posłuchaj wykładu Jean Houston pt. "Feldenkrais practitioner as a social artist"  cz. 1 -> , cz. 2 -> .

Zapraszam do wysłuchania wywiadu z Moshe Feldenkraisem.
 wywiad z M. Feldenkraisem cz. 1
 wywiad z M. Feldenkraisem cz. 2  wywiad z M. Feldenkraisem cz. 3

Rozmowa z Agnieszka Szczepanek, studentką Metody Feldenkraisa. Audycja nadana przez Radio Kielce.